Hi-tech, goedkope woningen voor goede gezondheid (de Ware Tijd - 28/04/08)

Paramaribo - Voor maximaal 30.000 Euro maakt de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO), via de Stichting Oncologisch Instituut Suriname (SOIS), het mogelijk voor Surinamers om te beschikken over een moderne woning middels een soepel financieringsmodel.

De eerste woning werd vorige week opgeleverd in het district Wanica en de bedoeling is om landelijk 6.000 huizen te bouwen. Het gaat om huizen die volgens de jongste technologie zijn ontwikkeld om voor minstens 50 jaren brandvrij en roestvrij te zijn. De huizen zijn ook bestand tegen rukwinden en kunnen in twee- tot vierkamerformaat worden besteld. De bouwtijd is drie weken en de stichting hoopt jaarlijks 1.000 woningen neer te kunnen zetten.

Volgens Raymond Chin Afo, voorzitter van de SOIS, staat het project in het teken van de kankerbestrijding. “Stress is een belangrijke oorzaak van kanker en de woningnood in Suriname zorgt voor veel stress,” aldus Chin Afo gisteren in gesprek met de Ware Tijd. Met dit concept heeft de stichting, die aangesloten is bij de WHO, de backing van de wereldorganisatie kunnen krijgen. Het project wordt voor miljoenen euro’s gefinancierd door een Nederlandse financiële instelling,die door de WHO is aangewezen. Het geld wordt dan in tranches overgemaakt naar verschillende lokale banken zoals De Surinaamse Bank, RBTT, Hankrinbank en Godo, die het project beheren. “Alle winsten, en 500 US dollar per opgezette woning gaan dan naar de kankerbestrijding in Suriname,” aldus Chin Afo verder.

De eerste doelgroep die geholpen wordt bestaat uit medewerkers die in de kankerbestrijding werkzaam zijn. Er is echter, volgens de SOIS-voorzitter, veel belangstelling van onderwijzers, gewapende diensten, en zelfs mensen die contant willen betalen voor de huizen. Voorwaarde om in aanmerking te komen is dat de persoon niet al in het bezit is van een woning en de Surinaamse nationaliteit heeft. De persoon moet dan overeenstemming met de bank bereiken. De huizen worden in het buitenland besteld, hoewel de stichting hoopt een fabriek in Suriname te laten bouwen. Er zijn al zeven projecten goedgekeurd voor het district Wanica, terwijl er plannen zijn voor Nickerie. Het is ook de bedoeling dat de overheid wordt benaderd voor gronden om het project uit te voeren.

- Eliézer Pross

Waarom worden de huizen als hi-tech beschreven? Ze voldoen aan de basis eisen van een woning. Er is niets "hi-tech" aan.

Binnenplein Fort Zeelandia krijgt voorkeur op trottoirs (de Ware Tijd - 22/04/08)

Paramaribo - Leerlingen van de Stichting Arbeidsmobilisatie en Ontwikkeling (SAO) werken sinds 1 april aan de herbestrating van het binnenplein van Fort Zeelandia.

Volgens projectbegeleider Henk Van Bastelaar moeten de trottoirs in Paramaribo voorrang krijgen. “Het binnenplein is niet dringend aan herstel toe, in tegenstelling tot de erbarmelijke voetpaden in de stad, vertelt Van Bastelaar.” Dit stratenmakersproject kwam tot stand uit de samenwerking tussen de SAO , Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname (SGES ) en de Stichting Herstelling Amsterdam.

Fort Zeelandia werd gebouwd in het jaar 1784. Sindsdien zijn de 'klinkers', zo heten de bouwstenen op het binnenplein, één keer hersteld. De stenen zijn afkomstig uit Nederland en werden gebruikt als ballast op schepen die slaven aanvoerden naar Paramaribo. De klinkers op het binnenplein van het fort werden hoogstwaarschijnlijk met de hulp van slaven gelegd.

Van Bastelaar, een Nederlandse stratenmaker, heeft zich zes jaar geleden aangemeld bij SAO, die zich ontfermt over vroege schoolverlaters, de drop-outs. De stichting biedt drop-outs een waaier aan opleidingen, van houtbewerkers tot een elektriciens. Volgens Van Bastelaar is de SAO één van de weinige stichtingen die voldoende geduld heeft om deze jongeren goed op te leiden, in tegenstelling tot vele bedrijven. De leerjongens worden drie maanden opgeleid en daarna verder begeleid door de SAO.

De officiële start van het project vond plaats op 18 april, maar op 1 april is het praktisch gedeelte begonnen. Van Bastelaar ontfermt zich over vier leerlingen en één SAO-leermeester. “De opleiding tot stratenmaker die ik heb gekregen, heeft vijf jaar geduurd. Nu moet ik mijn expertise in drie maanden aan mijn leerlingen overdragen,” geeft Van Bastelaar mee.

“De Stichting Herstelling Amsterdam heeft ons het binnenplein van Ford Zeelandia aangewezen als opleidingsplaats. Het binnenplein is volgens mijn vakkundig oog nog niet aan herstel toe. Ik had liever de trottoirs en enkele straten in Paramaribo aangepakt. Dat is heel dringend nodig. Overal zie je putten en gaten, stenen die los zitten en hoopjes zand.” Volgens de projectbegeleider zouden er ook paaltjes moeten komen om aan te geven tot waar auto's mogen parkeren. Hij vindt het “ongehoord” dat voetgangers worden verplicht om risico's te nemen en de rijbaan op moeten omdat auto's het voetpad volledig in beslag nemen.

Ten aanzien van het binnenplein van het fort, zegt Van Bastelaar dat het niet logisch is stratenmakers in opleiding aan een monument te laten werken. “Dat neemt niet weg dat ik mijn uiterste best zal doen om deze opdracht samen met mijn leerlingen tot een goed einde te brengen. We hebben al een stuk van de klinkers hersteld, achteraf bleken de stenen te hoog te liggen. Dat stuk zullen we opnieuw moeten aanleggen.” Binnen drie maanden zouden de werken op het binnenplein af moeten zijn, want ik werk ook nog aan de oprichting van een ander project”, vertelt Van Bastelaar.

- Coralie Decoene

Nagel's Oeuvre

Postkantoor 'Zorg en Hoop', Heliotropenstraat, Paramaribo, Suriname, circa 1962

Haast alles dat je maar zou willen weten over het werk en leven van Ir. Peter Jan Nagel is te vinden op de website van Stichting BONAS.

Going up

Onlangs verscheen in The New Yorker een fascinerend artikel over de gevreesde, maar vaak over het hoofd geziene lift.

Feestelijke opening kantoor woningstichting Sekrepatu (de Ware Tijd - 19/04/08)

Paramaribo - Feestelijk vond gistermorgen de opening plaats van het kantoor van de woningstichting Sekrepatu.

De bouwwerkzaamheden startten in 2006 aan de Laurastraat, op hetzelfde complex als haar eerste project genaamd Sekrepatu Dyari. Voor de woonstichting is huisvesting meer dan een dak boven het hoofd. Om dit doel te bereiken heeft de stichting niet alleen grond, maar ook een goed onderkomen nodig vanwaaruit zij op een efficiënte en klantvriendelijke wijze haar diensten kan aanbieden.

Om de woningnood te lenigen moeten er veel woningen worden gebouwd. De stichting concentreert zich vooral op het bouwen van huurwoningen, omdat grote groepen personen, naast de kosten voor levensonderhoud, de aflossing van huurkoop of een hypotheek en het periodieke onderhoud niet kunnen opbrengen. Genoemd worden de jeugdige starters op de woningmarkt, mensen met een structureel laag inkomen en seniore burgers.

Uit onderzoek van het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) in 2001, blijkt dat in de kuststrook ongeveer 40 procent van de bewoners van bewoonde panden geen eigenaar zijn van de woning. Naast Sekrepatu Dyari zijn er ook woningen opgezet op Sekrepatu Kontren aan de Kwattaweg. Momenteel wonen er 55 gezinnen op dit wooncomplex.

Vorige maand is een aanvang gemaakt met de bouw van de tweede fase. De oplevering moet in de eerste helft van 2009 een feit zijn. Aan de Kaffiludinstraat zijn ongeveer 52 woningen in aanbouw. De oplevering vindt in de eerste helft van 2009 plaats. Ook aan de Tout Lui Faut- en de Wilhelminaweg worden momenteel voorbereidingen getroffen voor de bouw van 230 woningen. Bij de realisatie van woningbouwprojecten houdt de stichting rekening met de omgeving, leefbaarheid, veiligheid, kindvriendelijkheid en sociale controle. De stichting is op 1 augustus 2000 opgericht. Financieel wordt zij ondersteund door de zusterorganisatie in Amsterdam, de stichting Brasa.

Lachmidath Baboelal, Prof van Nickerie (de Ware Tijd - 17/04/08)

Paramaribo - Lachmidath Baboelal, meer bekend als Prof, was een zeer bekende aannemer van Nickerie. Vele stijlvolle woningen in het rijstdistrict komen van zijn hand.

Ze zijn nog steeds stille getuigen van kwaliteit en bouwmeesterschap, afkomstig van een districtsjongen, die een genie bleek te zijn. Lachmidath had maar net de lagere school doorlopen, maar was in staat om fraaie houten woningen en betonnen bouwwerken op te zetten.
Prof heeft zijn bijdrage geleverd om Nickerie een modern stadbeeld te geven.

Baboelal was geboren op 27 maart 1933 Nickerie. Hij kwam uit een gezin van vijf kinderen, twee zusters en drie broers. Zijn ouders waren gescheiden, dus woonde hij bij zijn oma en opa. Al op jonge leeftijd moest hij na schooltijd werken als sjouwer. Met zijn verdiende geld, kon hij bijdragen in zijn onderhoud. Hij was knap op school, dus kon hij zonder veel moeite de achtste klas van de langere school bereiken. Al op school kreeg hij de bijnaam Prof. Er kwam een eind aan zijn scholing, omdat verder leren toen alleen in Paramaribo kon en geld kostte. Gesprekken die de schoolleiding met de familie voerde, om hem op school in Paramaribo te zetten, mochten niet baten.

Leergierig als hij was, leerde hij, toen hij 20 jaar oud was, timmeren bij een timmerman. Op zijn 22ste jaar, begon hij al zelf opdrachten uitvoeren. Het was een kwestie van tijd, Lachmidath kreeg de ene opdracht na de andere om huizen op te zetten. Hij raakte bekend, en zijn bijnaam Prof kreeg een extra dimensie.

"Hij was maar net 22 jaar toen wij met elkaar trouwden", vertelt zijn vrouw Sieuwmatie Baboelal, geboren op 13 maart 1939. "Ik was toen 16 jaar. Tien jaren later hadden wij zes kinderen, twee jongens en vier meisjes, Eddy, Santa, André, Ria, Mita en Chiquita. Intussen had mijn vader een pand voor ons gehuurd, waarin wij een boetiek opzetten. Die stond aan de R.P.Bharrostraat 54. Mijn vader, Chander, was een immigrant uit Brits-Indië; hij had één naam en was een welgesteld man. Mijn broer is de bekende Dhaniram Chander geweest. Mijn man en ik moesten toch heel klein beginnen. Ik was begonnen met het stikken van kleren. Mijn man gaf me de gelegenheid opleidingen bij mevrouw Plukker in Paramaribo te volgen.

Ik werd zelf lerares. Ik heb daarvoor aan de Groenteweg handmatig met hem ons rijstperceel beplant, om samen op te bouwen. Hij deed daarnaast zijn timmermanswerk. Vanaf het begin stonden zijn broers Djoegoel en Harris Baboelal hem bij. Prof raakte bekend en begon grote opdrachten te krijgen. De eerste keer dat hij een grote winst maakte, was bij de bouw van een sluis. Hij zette hiermee een gebouw voor zichzelf op. Hij verhuurde dat pand echter aan de Landbouwbank. Hij kocht met zijn spaargeld en huurpenningen later een perceel van mijn ouders aan de G.G.Maynardstraat, waar hij een drie verdiepingsgebouw zou opzetten. Hier kwam onze winkel voor bouwmaterialen. Hij hield zich bezig met de winkel. Hij ging zelf nooit naar de instanties, dat deed ik. Als er zaken geregeld moesten worden op kantoren zoals de belastingen, dan ging ik. Hij was een eenvoudige man.

Hij hield van dansen, de cricketsport en tv-kijken. Vooral bokswedstrijden volgde hij graag. Zijn lievelingsgerecht was bruine bonen met gezouten varkensstaart, pithel. Hij stuurde mij vaak naar het buitenland met vakantie. Vele landen in het Caraibisch gebied, Latijns-Amerika, Amerika, Azië en Europa heb ik bezocht. Alleen naar Engeland, Amerika en Brazilië vergezelde hij mij. Hij was heel lief en gaf me alles wat ik vroeg. Zijn laatste bouwwerk was het gebouw aan de G.G.Maynardstraat 29. Hij kreeg op 73 jarige leeftijd last van evenwichtsstoornissen. Op 22 oktober 2006 stierf hij, kort nadat hij in het ziekenhuis was opgenomen."

Meer dan 45 woningen en kantoorgebouwen

Prof Baboelal werd een begrip in de bouwwereld van het rijstdistrict. Dat bleef niet ongemerkt bij de architectenbureaus van Paramaribo. Naast de vele gebouwen die hij opzette, waren er natuurlijk de speciale opdrachten. Zoals het gebouw van de Hakrinbank, de kantoren van De Nationale Verzekeringsmaatschappij en Fatum en het kindertehuis Open Poort. Pof was zeer geliefd, hij straalde rust uit en kon nooit ‘nee’ zeggen als iemand om hulp en advies vroeg. Hijzelf was een harde werker, en zag mensen ook graag werken. Zijn oudste zoon, Eddy Naraindath Baboelal, was zijn lieveling.

Eddy vertelt over zijn vader: "Wij woonden aan de R.P. Bharosstraat 70. Twee broers van mijn vader bewoonden een huis, terwijl wij een eigen woning van vijf bij zes meter bewoonden. Mijn vader was toen timmerman. In de slappe tijd maakte hij grafkelders. Wij verhuisden in de jaren zestig naar de Groentenweg, waar hij voor een deel een huis bouwde. Wij bleven daar drie jaren. In de droge tijd was er geen water en in de regentijd was de weg zeer slecht. De kinderen konden dan moeilijk de school bereiken.

Het huis werd in drie delen afgebroken en opnieuw opgezet aan de R.P.Bharosstraat, waar wij eerst woonden. Toen kwam zijn eerste grote opdracht om een sluis en een sluiswachterswoning te Henar te bouwen. Voordat je de Henarbrug richting Nickerie oversteekt, is de sluis te zien. De opdrachten kwamen toen binnen. Hij bouwde het filiaal van de DSB en twee woningen te Wageningen. Het filiaal van de Hakrinbank te Nieuw-Nickerie bouwde hij in 1974. Hij stuurde mij naar Nederland voor studie, maar ik bleef er niet lang. Bij mijn terugkomst kocht hij een vrachtwagen. Wij begonnen volop te bouwen. De meeste huizen te Voorland Waterloo zijn door mijn vader opgezet. Meer dan 45 woningen en kantoren zijn door hem in Nieuw- Nickerie en de polders gebouwd.

Hij werkte samen met verschillende architectenbureaus, zoals Jankhipersad, Tjin A Djie en partners, Shing Mu Chong, Nooitmeer en Mac Nack. Waar het niet om nieuwbouw ging, moderniseerde hij. Zo werden toen de VCB-bank, de Surinaamsche Bank, de ABN-Bank voorzien van veiligheidsglas. Het nieuwe EBS- kantoorgebouw aan de West-Kanaalstraat is grotendeels door hem opgezet. Ook bouwde hij de funderingen voor de grote EBS- machines in de centrale aan de Clarapolder. Het grote winkelpand voor bouwmaterialen aan de G.G.Maynardstraat bouwde hij in 1980."

Prof hield van feesten en muziek. Hij groeide op tussen creolen en sprak in het begin nauwelijks hindostaans. "Dat leerde hij van mijn moeder," zegt Eddy. " Hij was een fan van Mukesh. In zijn jonge jaren ging hij op de bromfiets van Nickerie naar Paramaribo en van daaruit naar Pad van Wanica om in de Mukeshbar van muziek te genieten. Dat deed hij vaak met zijn vriend Kisoor Chander. Als er feest was bij de familie gingen wij met zijn achten op de Zündapbromfiets. Een op het stuur, een op de tank, mijn vader, dan mijn moeder met twee kleintjes op de schoot en ik op de achterlamp.

Mijn vader was een sociaal gevoelig mens. Al vroeg nam hij opa, meer bekend als Bull Bull en oma Kaboetrie meer bekend als Kapkamai in huis, om die te verzorgen. Hij is op 65 jarige leeftijd geïnitieerd door de geestelijke leider uit India, Swami Shivendra Puriji Maharaj die de titel droeg van Yati Chakravarti Awahan Peethadishwar Acharya Mahamandleshwar Shree 108. Mijn vader was een lieve vader."

Tien procent winst

Santa was de lievelingsdochter van Prof. "Hij was niet gierig, wat je vroeg kreeg je van hem. Hij is nooit boos op me geweest. In de winkel kregen wij soms wel een woordenwisseling. Als hij de dingen goedkoper wilde verkopen. Hij wees de klanten de inkoopbonnen en maakte zelden een winst van meer dan 10 procent. Hij besprak alles van de winkel met mij. Ik deed de inkoop en de administratie en Eddy bracht de ladingen. De winkel in Paramaribo aan de Henk Aaronstraat no. 125, mocht ik van hem beheren.

Prof Baboelal is er niet meer, maar zijn werken zullen Nickerie nog lang eraan herinneren dat het rijstdistrict ook een grote bouwmeester heeft gekend.

- K.R.Donk

Monumenten in kaart gebracht (de Ware Tijd - 15/04/08)

Paramaribo - Deze maand is er een poster verschenen onder de titel De Monumenten van Paramaribo. Initiatiefneemster, architecte en ontwerpster van de poster Aimeé de Back wil met de publicatie in de eerste plaats een document verspreiden dat de huidige situatie van de monumentale gebouwen weergeeft.

De poster toont een plattegrond van de binnenstad waarop alle monumenten zijn gemarkeerd. Een compleet foto-overzicht vervolledigt de fraai ogende full-color publicatie die te koop zal worden aangeboden op verschillende plaatsen in de stad. De Back is er zich van bewust dat de poster geen garantie biedt voor een beter beheer van de gebouwen. “De opzet is een eerste stap tot beter beheer te maken. En dat begint volgens mij bij het aanzetten van de mensen tot het bezoeken van de gebouwen. Als de belangstelling groter wordt, dan zullen fondsen sneller geneigd zijn het beheer en de renovatie van gebouwen te financieren.”

Er staan 229 gebouwen monumenten op de poster. Deze lijst is gebaseerd op de in 1999 opgestelde Monumentenlijst. “Veel gebouwen zijn in slechte staat en hebben dringend onderhoud en beter beheer nodig”, zegt De Back. “Gebouwen die in particuliere handen zijn, zoals de Waag aan de Waterkant en het voormalige bisdom in de Henck Arronstraat, zijn er vaak beter aan toe dan overheidsgebouwen. Dit is ook logisch want de overheid heeft hier wel andere zorgen aan het hoofd.”

De poster is dus een aanzet naar het behoud van de monumenten. Deze maand verschijnt de poster, vooral bedoeld voor toeristen, maar in augustus zal een uitvouwbare kaart verschijnen. Deze kaart richt zich meer op scholieren en inwoners van Paramaribo. Na de verschillende initiatieven die de interesse moeten vergroten, hoopt De Back dat de nodige renovaties en opknapbeurten kunnen gebeuren. “Gelukkig is er een groeiende belangstelling en zijn er alvast enkele lovenswaardige projecten aan de gang. Zo is het instortingsgevaar van de Petrus en Paulus Kathedraal eindelijk geweken nu er na een jarenlange verwaarlozing een grondige restauratie aan de gang is. Dit is een zeer inspirerend voorbeeld”, alsnog De Back.

- Bart Vanduyver

Bungalow te koop

Voor 110.000 euro kan je een door Philip Dikland ontworpen bungalow te Commewijne bezitten. Meer info kan je vinden bij wereldwoning.

Medische Faculteit droomt van eigen gebouw (de Ware Tijd - 11/04/08)

Paramaribo - De Medisch Faculteit van de Anton de Kom universiteit van Suriname, droomt van een eigen faculteitsgebouw.

Drie jaar terug is die droom meegegeven als studieopdracht aan eerstejaarsstudenten van het Poli-technisch College. Deze studenten die nu in het derde jaar zitten hebben woensdagavond de opdracht gepresenteerd. Het resultaat is een ontwerp van een drie verdieping tellend gebouw op het terrein van het Medisch Wetenschappelijk Instituut (MWI) aan de Kernkampweg.

De droom is een ingeving van voormalig decaan Ernie Brunnings bijkans drie jaar terug. Naast een digitale presentatie hebben de studenten ook aan maquette ontworpen. Het gebouw heeft onder andere een auditorium, onderzoeksruimten, ruimten voor gastdocenten en een computerzaal en een ruime kantine op de begane grond. De inrichting is zodanig dat enkele ruimten ook na de collegetijden kunnen worden gebruikt.

Op het terrein is parkeergelegenheid ingeruimd voor ruim 100 wagens. Enkele onderdelen van de faculteit zullen nog gehuisvest blijven in het MWI-gebouw. Het project is begroot voor vijf miljoen euro. Volgens Glen Oehlers, decaan op de Medische Faculteit ligt het in de bedoeling om het project goedgekeurd te krijgen door het bestuur van de universiteit, waarna een project kan worden geschreven om fondsen te werven om het op te zetten.

Volgens het programma van eisen, hebben de studenten er vooral rekening mee moeten houden dat het gebouw modern moet zijn, herkenbaar aan zijn doel en vooral moet passen in de omgeving en het milieu waar het zal komen te staan. Het framewerk is in staal uitgewerkt, dat volgens de presentatoren bewust is gekozen. Hierdoor is het gebouw lichter en goedkoper in de uitvoering. De wanden zijn van betonblokken. In het ontwerp is bewust gekozen voor veel glas.

De voorgevel van het gebouw is versierd met een opstaande muur met daarop het logo van de faculteit. Oehlers zei aan het eind van de presentatie dat de studenten er niet onderuit komen te erkennen dat zij zich aan dit project hebben verbonden, niet alleen voor de periode dat zij zijn begonnen met het ontwerpen van het project als een studieopdracht, maar ook voor de verdere uitwerking, tot de oplevering van het gebouw. Dus ook na hun afstuderen over twee jaar zullen zij betrokken blijven bij het project.

Het is vreemd dat men niet aan de bouwkunde studenten van AdeK heeft gedacht.

Nieuw boek over Surinaamse bouwkunst en architectuur

Van KIT Publishers:

Bouwkunst in Suriname

M. Bakker | O. Klooster, van der

Langverwachte publicatie over architectuur in Suriname. Van de beroemde houten kathedraal tot de Nederlandse ambassade. Van villa’s aan de Anton Dragtenweg tot woningprojecten in de volkswijken. Van oude plantages tot spoorlijnen en bruggen. Kortom, een compleet en prachtig boek voor iedereen die van Suriname houdt, of die beroepsmatig geïnteresseerd is in bouwkunde in de tropen.
Michel Bakker is architectuurhistoricus en onder andere gespecialiseerd in religieuze bouwkunst, waaronder de houten zendingskerkjes op de (voormalige) missieposten en waterbouwkundige werken. Olga van der Klooster is architectuurhistoricus en onder andere gespecialiseerd in bouwwerken van Openbare Werken op de Nederlandse Antillen, Aruba en Suriname.
Van Surinaamse zijde is meegewerkt aan het boek door alle bekende architectenbureaus van Suriname. Het is een samenwerkingsproject met de Stichting Gebouwd Surinaams Erfgoed.

ISBN 9789068325317 | Paperback | 260 p. | 2008 | € 39.50 | Dutch